Yarı Başkanlık Sistemi Nedir ?
Yarı başkanlık sistemi , parlamenter sistemi ile başkanlık sisteminin karışımı ile oluşmuş bir sistemdir. Parlamenter sistemde Cumhurbaşkanlığı ( devlet başkanı ) sembolik bir makamken yarı başkanlık sistemde Cumhurbaşkanı devlet yönetiminde etkili bir makamdır.
Yürütme organı halk tarafından seçilen Cumhurbaşkanına ( devlet başkanı ) ve meclis güvenine dayanan başbakan ( hükümet başkanı , şansölye ) arasında paylaştırılmıştır. Fiili olarak ise devleti yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.
Devlet başkanı , bir ülkede ki en yüksek seviyedeki yöneticidir. Cumhuriyet ile yönetilen ülkelerde devlet başkanına Cumhurbaşkanı denilmiştir. Meşru monarşi yada monarşi ile yönetilen ülkelerde ise bunlara kral , padişah denilmiştir.
Hükümet başkanı , yürütme organı hükümetin başkanına verilen addır. Bazı ülkeler başbakan olarak bilinir. Almanya ve Avusturya’da Şansölye denilmektedir.
Yarı-başkanlık sitemi ilk kez 1919 tarihinde kabul edilmiştir. Kabul eden devletler ise Finlandiya ve Weimar ( Alman ) Cumhuriyeti’dir. Bu sistemin model ülke olarak kabul ettiği Fransa ise 1962 tarihinde benimsemiştir.
Azerbaycan , Fransa , Rusya , Ukrayna bu sistemi uygulayan ülkelere örnek gösterilebilir.
NOT ! Türkiye başkanlık sistemi ile yönetilmektedir.
NOT ! Başkanlık Sistemi ile arasındaki farkı şudur : Yarı başkanlık sistemde yürütme gücü halkın seçtiği Cumhurbaşkanına ve meclis güvenine dayalı Başbakana aittir. Başkanlık Sistemde ise yürütme gücü halkın seçtiği Cumhurbaşkanına aittir. Ülkeyi yürütme yetkisi sadece Cumhurbaşkanına aittir.
NOT ! Kısaca ; yürütme yetkisinin halk tarafından seçilen Cumhurbaşkanına ve meclis güvenine dayalı başbakana ait olduğu bir yönetim sistemidir. Yani yürütme yetkisi iki başlıdır.
Yarı Başkanlık Sistemi Özellikleri
Yürütme organı iki başlıdır. Bir tarafta Cumhurbaşkanı yer alırken diğer tarafta Bakanlar Kurulu yer alır. Bu özelliği ile parlamenter sisteme benzemektedir.
Cumhurbaşkanı yada devlet başkanı dolaylı yada dolaysız yoldan halk tarafından seçilir. Bu özelliği başkanlık sistemine benzemektedir.
Bakanlar Kurulu yasama organına karşı sorumludur. Güvensizlik oyu ile yasama organı , kabineyi görevinden alma yetkisine sahiptir.
Yarı Başkanlık Sistemi Uygulayan Ülkeler
- Abhazya
- Azerbaycan
- Burkina Faso
- Cezayir
- Cibuti
- Doğu Timor
- Ermenistan
- Fransa
- Güney Osetya
- Gürcistan
- Kuzey Kıbrıs
- Kongo Cumhuriyeti
- Küba
- Litvanya
- Mali
- Mısır
- Moğolistan
- Romanya
- Rusya
- Senegal
- Sri Lanka
- Suriye
- Tacikistan
- Tayvan
- Transdinyester
- Tunus
- Ukrayna
- Yemen
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.