Celali Liderleri Kimlerdir ?
Celali İsyanları 1519 tarihinde Yavuz Sultan Selim döneminde başlamıştır. 1610 tarihine kadar yani 4.Mehmet dönemine kadar süren isyanlar Kuyucu Murat tarafından bastırılmıştır. Celali Liderleri genellikle Osmanlı Devletine daha önce hizmet etmiş kişiler olmuştur. Devlet adamı , vezir , vali olarak hizmet eden kişiler daha sonra Celali liderleri olmuşlardır.
İşte Celali Liderleri ;
Şeyh Bozoklu Celal – İsyanların ilk lideridir. yaklaşık 90 yıl boyunca sürecek olan bu isyanlara Bozoklu Celal’in adı verilmiştir. İlk isyanı 1519 tarihinde Yavuz Sultan Selim döneminde başlatmıştır. Bunun nedeni se Osmanlı Devleti yönetiminden memnun olmayan Şii eğilimli Türkmenlerin Safeviler tarafından kışkırtılmasıdır.
Baba Zünnun – Alevi olan Baba Zünnun 1526 tarihinde Kanuni Sultan Süleyman döneminde Bozok Sancak Beyinin konağını basarak isyan çıkarmıştır. İsyanı Adana Sancak Beyi olan Piri Bey durdurmuştur.
Kalender Çelebi – 1527 tarihinde Kalender Çelebi tarafından çıkan isyan Kanunu Sultan Süleyman döneminde çıkmıştır. İsyanı dönemin sadrazamı olan Pargalı İbrahim Paşa durdurmuştur. İsyanın lideri Bektaşilik tarikatının tekke şeyhliğini yapan Kalender Çelebidir.
Karayazıcı – 3.Mehmet döneminde Celali İsyanlarına önderlik etmiştir. Gerçek ismi Abdülhalim’dir.
Deli Hasan – Karayazıcı’nın kardeşi olan Deli Hasan 1602 yılında abisinin ölümünden sonra isyanlara önderlik etmiştir.
Katırcıoğlu Mehmet Paşa – Sultan İbrahim ve 4. Mehmet dönemlerinde Celali İsyanlarına liderlik etmiştir.
1606 yılında 1.Ahmet döneminde Celalilerin komple ortadan kaldırılması için Kuyucu Murat gönderilmiştir. Büyük bir ordu ile Anadolu’ya gönderilen Murat Paşa şiddet ile isyancıları öldürmüş ve kuyulara atmıştır. Bu dönemde öldürdüğü isyancı sayısı 65.000 civarındadır.
Canbolatoğlu Ali Paşa – 1.Ahmet döneminde Celali İsyanlarının liderliğini yapmıştır. İsyanı bastırmak için Kuyucu Murat görevlendirilmiştir. Kuyucu Murat’a yenilen Ali Paşa padişaha sığınmış ve af dilemiştir. Affedilen Ali Paşa , Kuyucu Murat Paşa’nın arkasında isyancı lideri bırakmak istememesinden dolayı Kuyucu Murat tarafından öldürülmüştür.
Kalenderoğlu – 1.Ahmet döneminde isyan çıkarmıştır. 1608 yılında isyanı Kuyucu Murat Paşa durdurmuştur.
Tavil Ahmet – Yine 1.Ahmet döneminde Celali liderliği yapmıştır ve isyanı Kuyucu Murat durdurmuştur.
Celali İsyanlarının Sonuçları Nedir ?
Ayaklanmaların sonucunda Osmanlı Devletinin toprak düzeni büyük ölçüde değişmiştir.
Tımar Sistemi bozulmuştur.
Köylerden kentlere göçler çoğalmıştır.
Anadolu’da köylerde isyanlardan dolayı ve göçlerden dolayı tarlalar boş kalmıştır. Bu yüzden tarım yapılamamış ve tarımsal ürünlerin kıtlığı yaşanmıştır.
İsyan nedeni ile köylerde ki bir çok yaşam alanı yıkıldı.
Binlerce insan hayatını kaybetti.
Boş kalan toprakların yönetimi yerel yöneticilerin eline geçti.
Anadolu’da ki insanlar Balkanlar’a iskan edildi ve Balkanlarda ki Türk nüfusu arttı.
Topraklarını , çiftliklerini bir çok köylü terk etti. Bu yüzden çiftbozan vergisi ödemek zorunda kaldılar.
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.
