Cem Sultan Kimdir ?
Cem Sultan , 1459 yılında Edirne’de doğmuştur. Fatih Sultan Mehmet ve Çiçek Hatun’un oğludur. 2. Beyazıt’ın kardeşi olan Şehzade Cem , Şehzade Beyazıt ile girdiği taht mücadelesi ile bilinmektedir.
Henüz 10 yaşında iken Kastamonu Sancakbeyliğine gönderilmiştir.
Şehzade Cem aynı zamanda şiir ile de ilgilenmiştir. Hocası Ahmet Paşa’dır. Mesnevi , gazel ve muamma türlerinde oldukça başarılıdır.
Taht kavgası ve daha sonrasında Kahire , Rodos , Roma ve Napoli’de yaşamıştır. 36 yaşında iken Napoli’de hayatını kaybetmiştir.
Cem Sultan Olayı Nedir ?
Fatih Sultan Mehmet son seferi olan Otronto Seferi sırasında ölmesi ile dönemin sadrazamı Karamanlı Mehmet Paşa , 2.Beyazıt’a ve kardeşi Cem Sultan’a haber göndermiştir. Ancak Cem Sultana gönderilen haberci 2.Beyazıt yanlısı olan Anadolu Beylerbeyi Sinan Paşa tarafından yakalanmış ve alıkonulmuştur. Bu yüzden Cem Sultan babasının ölüm haberini sonradan almıştır.
Karamanlı Mehmet Paşa , Cem Sultan’ın tahta geçmesini istemiştir fakat yeniçeriler 2.Beyazıt’ın geçmesini isteyerek isyan çıkarmışlardır. İsyan sonucunda Karamanlı Mehmet Paşa öldürülmüştür. Vekaleten tahta 2.Beyazıt’ın oğlu Şehzade Korkut’u tahta çıkarmışlardır. 2.Beyazıt İstanbul’a gelmiş ve saltanatı alarak tahta geçmiştir.
Şehzade Cem , 2.Beyazıt’ın padişah olmasını kabul etmemiş ve topladığı ordu ile Bursa’ya gelmiştir. 2.Beyazıt , Ayas Paşa önderliğindeki orduyu Cem Sultan’ın üzerine göndermiştir fakat savaşı kaybetmiştir. Cem Sultan Bursa’da kendi hükümdarlığını ilan etmiştir. Kendi adına hutbe okutup para bastırmıştır.
2.Beyazıt’a arabulucu göndermiş ve Osmanlı topraklarını eşit paylaşılmasını istemiştir. 2.Beyazıt ise ”Hükümdarlar arasında akrabalık yoktur” şeklinde cevap vermiştir.
Memlükler’e Sığınması
2.Beyazıt ordusu ile Bursa’ya gelmiş ve Cem Sultan’ın üstüne yürümüştür. Savaşı kaybeden Cem , Konya’ya gelmiştir. Gedik Ahmet Paşa takibi sürdürmüş ve Cem ailesi ile birlikte Osmanlı topraklarını terk etmek zorunda kalmıştır. Memlük Sultanlığına giden Cem Sultan orada tören ile karşılanmıştır. Fakat aradığı desteği bulamayan Cem Sultan Hicaz’a gitmiş ve Hacca giden ilk Osmanlı ailesinden olmuştur.
Rodos Şövalyeleri ve Papa Esareti
Rodos Şövalyeleri ile ittifak yapmıştır ve Rodos’tan alınan adaları şovalyelere geri verecek ve 150 bin altın verecekti. Böylece Cem Sultan olayı , Osmanlı taht mücadelesi olmaktan çıkıp devletler arası bir mesele haline geldi. Bu arada Rodos Şövalyeleri Papa ve Avrupalı devletler ile de haberleşiyordu. Çünkü Avrupalı devletlerin ve Papanın planları farklıydı. Cem Sultan’ın muhafaza edilmesi için Fransa’ya gönderilmesini uygun bulduklarını söylüyorlardı. Fransa’ya gönderilen Cem Sultan’ın başka devletlerin eline geçmesinin sakıncalı olacağını düşünen 2.Beyazıt Fransa’ya elçi göndermiş ve orada tutulmasını istemiştir.
Yeniden yapılan bir anlaşma ile Papa’ya teslim edilmesi kararlaştırılmış ve sultan Roma’ya gönderilmiştir. Cem Sultan’ı kullanmak isteyen Papa , Cem Sultan’ı bahane ederek haçlı seferi düzenlemek istemiş ancak başarılı olamamıştır. Papa , çeşitli tekliflerde bulunmuştur ama Cem Sultan ”İslam’a ihanet etmeyeceğini” söyleyerek kabul etmemiştir.
Cem Sultan Nasıl Öldü ?
Papa’nın elinde bulunan Şehzade Cem’i Fransa Kralı istemiştir. Papa bunu kabul etmiş ve Cem Fransa Kralı’na teslim edilmek üzere yola çıkarılmıştır. Teslim edilmek üzere yola çıkarılan Cem yolda fenalaşarak vefat etmiştir. Kaynaklara göre papa tarafından zehirlenmiştir.
1495 yılında vefat eden Cem Sultan’ın naaşı için para vermeyi reddeden 2.Beyazıt , 1499 yılında naaşı almak için Napoli’ye savaş ilan etmiştir. Bunun üzerine Cem Sultan’ın naaşını bir gemiye koyarak Osmanlıya göndermişlerdi.
Cem Sultan Olayının Osmanlı’ya Etkisi ve Sonuçları
Memlükler ile olan ilişkiler bozulmuştur.
Yükselme Döneminde , Duraklama Dönemi yaşanılmasına neden oldu.
Osmanlı Devleti’nin iç meselesi iken dış mesele haline geldi. Çünkü meseleye Fransa , Memlükler ve Rodos Şovalyeleri karışmıştır.
Devlet adamları arasında kutuplaşma meydana geldi. Çünkü bir grup devlet adamı Şehzade Cem’i destekler iken bir grup devlet adamı ise Şehzade Beyazıt’ı desteklemiştir.
Yükselme dönemindeki fetihler aksamıştır.
Diplomaside ve ekonomide olumsuz etkiler yaratmıştır.
Şairliği
Sultan şairler arasında şahsi duygularını en başarılı şekilde ifade eden kişi sayılmıştır. Çok küçük yaşlardan beri şiir ve edebiyat ile ilgilenmiştir. Etrafında ise Cem Şairleri adlı bir grup oluşmuştur. Bu grupta yer alan şairlerin bazıları Cem Sultan’ı gurbette bile yalnız bırakmamışlardır. Cem , yaşadığı olayları , sıkıntılı başarılı bir şekilde şiirlerinde anlatmıştır.
Cem Sultan’ın Türkçe ve Farsça olmak üzere iki divanı vardır. Divanları baştan sona hüzün doludur.
“Gitmeğe azm itme şahım gitme gel
Çün yiğitsin alma âhım gitme gelSen sefer azmin kılıcak cân ü dil
Çağrışur kim âh şâhum gitme gelSînem üzre ger güzer kılsan sana
Dil uzadur her giyâhum gitme gelÇün yanıldum secde-i sehv ola mı?
Kaşlarındur secde-gâhım gitme gelCem kulun sensiz olamaz rahm kıl
Gel kerem kıl pâdişâhum gitme gel.”
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.