Yeniçeri Ocağı Nedir ?
Yeniçeri Ocağı , Osmanlı Devleti’nde kurulmuştur. Yeni asker anlamına gelmektedir. Yeniçeri Ocağında bir askeri sınıf olan yeniçeriler yetiştirilmiştir. Tarihteki ilk sistemli ve çağdaş ordu olarak bilinmektedir.
Hristiyan çocukların 8 ile 18 yaş arasında olanların devşirilmesi ile ocak oluşturulmaya başlanmıştır. İlk önce Türk örf ve adetlerini öğrenen devşirmeler daha sonra Acemi Ocağına alınmıştır. Orada başarılı olanlar ise Yeniçeri Ocağına girmiştir. Yeniçeri Ocağından başarılı zeki olan kişiler sarayda görev yapmış , askeri gücü olan kişiler ise Yeniçeri olarak ocaktan çıkmıştır. Padişaha bağlı Kapıkulu Ocağının büyük bir kısmını oluşturmuşlardır.
Kapıkulu Ocağının en itibarlısı olan Yeniçeriler savaşlarda padişahın bulunduğu merkezi kolda yerlerini almışlardır. Kendilerine özgü kıyafetleri vardır. Mehter Marşları vardır. Kışlalarda yaşayan yeniçeriler ayrıca ateşli silah kullanan ilk birlik olmuşlardır. Sayıları en fazla 150bine çıkmıştır.
Yeniçeriler maaş olarak 3 ayda bir Ulufe adı verilen maaşı almışlardır. Ayrıca her padişah değişikliğinde Cülus Bahşişi almışlardır.
NOT Devşirme Sistemi , Osmanlı Devleti’nin fethettiği topraklardaki özellikle Balkanlardaki genç ve yetenekli çocukların toplanmasıdır. Bu çocuklar yetiştirilip asker veya bürokrat olmuşlardır.
Yeniçeri Ocağını Kim Kurdu ?
Yeniçeri Ocağını 1. Murat kurmuştur. Fakat bir rivayete göre Orhan Gazi kurmuştur. Hatta Hacı Bektaşı Veli’nin yanına gidip yeni kuracağı ocak için dua istemiştir. Hacı Bektaşı Veli ise ocağın ismine yeni asker anlamına gelen Yeniçeri adını vermiştir.
Birçok tarihçiye göre Yeniçeri Ocağı 1. Murat döneminde kurulmuştur. 1361 yılında Edirne’nin fethinden sonra kurulmuştur.
Yeniçeri Ocağının kurulmasının nedeni Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’da ilerleyişi ve topraklarını genişletmesi ile yeni bir orduya ihtiyaç duymasıdır. Çünkü Osmanlı Devleti kuruluşunun ilk yıllarında sürekli yeni yerler fethetmiş ve topraklarını genişletmeyi başarmıştır. Kuracağı yeni ordu için askerlerini fethettiği topraklardaki Hristiyan çocukları devşirerek kurmuştur.
Yeniçeri Ocağı Özellikleri
Piyadelerden oluşan bir askeri birliklerdir.
Kendilerine has kıyafetleri ve marşları vardır.
3 ayda bir ulufe adı verilen maaş alırlardı.
Padişah değişikliğinde cülus bahşişi alırlardı.
Savaşa gidiş ve gelişlerde padişahın etrafında bulunur ve padişahı korurlardı.
Barış zamanında İstanbul’u korurlardı.
Hristiyan ailelerin çocukları arasından seçilip devşirilerek Yeniçeri Ocağında yetiştirilirdi.
İlk sistemli ve çağdaş ordudur.
İnanç olarak Bektaşi tarikatındandır.
Yeniçeri Ocağının Bozulmasının Nedenleri
Yeniçerilerin maaşlarını ve bahşişlerini zamanında alamamaları.
İlk başlardaki ‘Ocak Devlet İçindir.” anlayışı yerine yeniçerilerin ”Devlet Ocak İçindir.” anlayışını benimsemeleri.
Yeniçeri Ocağına alınmaması gereken kişilerin alınması ve usulsüzlük yapılması.
Yeniçerilerin askerlik dışında başka mesleklerde yapmak istemeleri ve askerlik ile ilgilenmemeleri.
Bazı devlet adamlarının yeniçerileri kullanarak ayaklanma ve iç karışıklık çıkarmaları.
İlk bozulmalar 3.Murat döneminde başlamıştır. Yeniçeriler kışlalarda kalmamış evlerine gitmişlerdir. Başına buyruk davranışlar sergilemişlerdir.
Yeniçeriler Tarafından Öldürülen İlk Padişah
Yeniçeri Ocağı ilk kez 2. Osman yada Genç Osman tarafından kaldırılmak istenmiştir. Bunun nedeni ise Hotin Seferi sırasında başarısız olmaları ve başına buyruk davranmalarıdır. 2.Osman’ın ocağı kaldırmak istemesi yeniçeriler tarafından duyulmuştur.
Tahttan indirilen Genç Osman Yedikule Zindanlarında Yeniçeriler tarafından boğularak öldürülmüştür.
Yeniçeri Ocağı Neden Kaldırıldı ?
Osmanlı Devletinin yükselmesinde yardımcı olan kahraman Yeniçeriler… Bir çok savaşa katılmış bir çok zaferler elde eden o ocak… Artık İstanbul’da esnaflık yapmaya başlamış , kışla yerine evlerde kalmaya başlamış ve savaşlardan kaçar hale gelmişlerdi.
Devlet adamlarının kışkırtması ile ayaklanmalar , isyanlar başlatmışlardır. Kendi işlerine gelmeyen kararlar , ıslahatlar yapıldığında ayaklanmışlardır.
Bir çok yeniliklere , yeni ordu kurulmasına karşı çıkmışlardır. 2.Osman’ı boğarak öldürmüşler , bazı padişahları tahttan indirmişler bazı padişahları tahta geçirmişlerdir.
İstedikleri gibi devlet adamlarının kellelerini istemişlerdir… Artık durdurulamaz hale gelen bu ocak , başına buyruk davranışlar sergilemiştir.
Yeniçeri Ocağı Ne Zaman Kaldırıldı ?
1826 tarihinde 2. Mahmut döneminde kaldırılmıştır. Ocağın kaldırılmasına Vakayı Hayriye yani Hayırlı Olay denilmiştir.
1825 yılında 2.Mahmut Eşkinci Ocağını kurmuştur. Buna Yeniçeriler karşı çıkmışlardır. 2.Mahmut ise ulemayı yanına çağırmış ve Yeniçeri Ocağını kaldırmak için yardım istemiştir. Yeniçeri Ocağı 1826 tarihinde topa tutulmuştur ve kalanlar idam edilmiştir.
Soru Cevap
Hangi padişah döneminde kuruldu ? – Birinci Murat.
Kaldırıldıktan sonra kurulan ordu hangisidir ? – Asakiri Mansurei Muhammediye
Kim kaldırdı ? – İkinci Mahmut
Ne zaman kaldırıldı ? – 1826 yılında kaldırıldı.
Hangi olay ile kaldırıldı ? – Vakayı Hayriye olayı ile kaldırılmıştır.
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.
