Coğrafi Keşifler Nedir ?
Coğrafi Keşifler , Avrupalı Devletlerin 15.yy yarısından 17.yy’a kadar Asya’daki baharat ve altın zenginliklerine ulaşabilecek yeni ticaret yollarını keşfetmeyi amaçlamasıdır.
1514 yılında Yavuz Sultan Selim döneminde Safeviler ile Osmanlı Devleti arasında yapılan Çaldıran Savaşı ile İpek Yolu Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir. Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sonrası ise Baharat Yolu Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir. Bu nedenle Avrupalı devletler yeni ticaret yolları bulmak için Coğrafi Keşifler olarak adlandırdığımız keşiflere başlamışlardır.
Keşifler ile birlikte yeni kıtalar ve okyanuslar keşfedilmiştir. Coğrafi Keşifler ile birlikte Avrupalı devletler güç kazanmaya başlamış ve zenginleşmiştir. Keşiflerin sonucunda sömürgecilik ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu dönem yerliler tarafından ”Bilinmeyen kıtalardan işgalcilerin gelişi” olarak adlandırıldı.
İlk olarak Portekizli kaptanlar , Atlas Okyanusu’ndaki Madeira ve Azor takımadalarını bulmuşlardır. Başarılı olan Portekizli kaptanlar önce Afrika sonra Hindistan’a uzanacak güzergahı keşfetmiştir
Coğrafi Keşiflerin Nedenleri
Asıl nedeni ; Avrupa ve Asya arasındaki en önemli ve büyük kara ticaret ağı olan İpek Yolu , Osmanlı’nın eline geçmiştir. Osmanlı Devleti buradan geçen tüccarlardan vergi almış ve ürünleri denetlemiştir. Bu durum Avrupalı devletler tarafından hoş karşılanmamıştır. Avrupalı devletler yeni bir ticaret yolu bulmak için deniz yolunu seçmişlerdir. Denizciliğe önem veren Avrupalı devletler cesur denizciler yetiştirmeye başlamıştır.
Avrupalı devletlerin yeni ticaret yolları bulma isteği ,
Coğrafya bilgisinin gelişmesi ve yetenekli , cesur gemicilerin yetişmesi ,
Avrupalıların dünyayı tanıma istekleri ,
İstanbul’un Fethedilmesi ile önemli ticaret yollarının Osmanlı’nın eline geçmesi ,
Pusulanın kullanılmaya başlanması ,
Avrupalı devletlerin Hristiyanlığı yayma isteği ,
Avrupalıların doğunun zenginliklerinden yararlanmak istemeleri ,
Yavuz Sultan Selim döneminde İpek Yolu ve Baharat Yolu’nun Osmanlı Devleti’nin eline geçmesi ,
Özellikle Portekiz ve İspanya Krallarının Coğrafi Keşiflere denizcileri teşvik etmeleri ,
Coğrafi Keşiflerin Sonuçları
İspanya ve Portekiz’in yeni ticaret yolları bulması ile ticaret yolları değişmiştir ,
Yeni ticaret yollarının bulunması ile birlikte Osmanlı Devleti’nin ekonomisi zayıflamaya başladı ,
İpek Yolu ve Baharat Yolu önemini yitirdi ,
Akdeniz limanlarının önemi azaldı , Okyanus limanlarının önemi arttı ,
Yeni kıtalar bulunarak sömürgecilik başladı ,
Hristiyanlık yayılmaya başladı fakat bilimsel gelişmeler ile ortaya çıkan sonuçlar Kiliseye ve din adamlarına olan güveni azalttı ,
Sömürgeci devletler artmaya başladı ,
Burjuva sınıfı zenginleşti , (Rönesans’ın başlamasına neden oldu)
Yeni bulunan kıtalardan Avrupa’ya bol miktarda altın ve gümüş getirildi ,
Bilinmeyen bir çok bitki ve hayvan türleri Avrupa’ya getirildi ,
Coğrafi Keşiflerin Osmanlı’ya Etkisi – Nasıl Etkilemiştir ?
Osmanlı’nın elinde bulunan İpek Yolu ve Baharat Yolu önemini yitirdi.
Yeni ticaret yollarının bulunması ile Avrupa’nın Osmanlıya bağımlılığı azaldı.
Okyanus Limanlarının önem kazanması ile Akdeniz limanı önemini yitirdi ve Osmanlı’nın ticaret gelirleri azaldı.
Bu olumsuzlukları önlemek için Sokullu Mehmet Paşa’nın Süveyş Kanalı projesini 1869 yılında Fransızlar gerçekleştir.
Sokullu Mehmet Paşa’nın projesi olan Don-Volga Projesini hayata geçirdiler fakat başarılı olamadılar.
Akdeniz limanını tekrar canlandırmak için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermek zorunda kaldılar.
Coğrafi Keşifler Haritası
Kim Nereyi Keşfetti ?
Siyah renk – Portekizli kaptan Bartolomeu Dias’ın Ümit Burnu’nu keşfetmiştir.
Kırmızı renk – Vasco da Gama, Ümit Burnu’nun keşfedilmesinden sonra buradan dolaşarak Hint Okyanusu ve Hindistan’a ulaşmıştır.
Sarı renk – Mecellen ve Dol Cano , Dünyanın yuvarlak olduğunu kanıtlamak için dünyayı deniz yolu ile dolaşmışlardır.
Mavi renk – Colomb , Hindistan’a gitmek için çıktığı deniz yolculuğunda Amerika’yı keşfetmiştir.
Amerika Kıtası’nın Keşfi
1492 yılında Kristof Kolomb , baharat , altın ve diğer bütün zenginlikerin bulunduğu Hindistan’a ulaşmak istemiştir. Fakat Kolomb Hindistan’a gitmek için çıktığı deniz yolculuğunda Bahama Adalarını yani Amerika Kıtası’nı bulmuştur. Kıta olduğu bilmemiştir. Colombun ölümünden 1 yıl sonra 1507 yılında Americo Vespuci Colomb’un izinden gitmiştir ve Amerika Kıtasına ulaşmıştır. Ulaştığı yerin bir kıta olduğunu keşfetmiştir. Kıtaya kendi adı verilmiştir.
Ümit Burnu’nun Keşfi ve Hindistan
Portekizli denizci Bartelemeo Diaz , Afrika’nın güneyinden dolaşarak 1487 yılında Ümit Burnu’nu keşfetmiştir. Denizci buraya Fırtınalar Burnu adını vermiştir. Daha sonra 1498 yılında Vasco de Gama adlı denizci Ümit Burnu’ndan dolaşarak Hindistan’a ulaşmıştır.
Dünyanın Yuvarlak Olduğunun Kanıtlanması
Alman Kralı Şarlken’in desteğini alan Mecelle ve yardımcısı Del Cano 1519 yılında denize açılmıştır. İspanya’dan yola çıkan Mecelle rotasını değiştirmeden ilerleyerek tekrar aynı yere gelmeyi hedeflemiştir. Mecellenin asıl amacı dünyanın yuvarlak olduğu reddeden Kiliseye bunu kanıtlamaktı. Öncelikle Güney Amerika kıtasını dolaşan Mecelle burada kendi adını verdiği Magellan Boğazı’nı bulmuştur. Filipinlere ulaşan Mecellen burada adalılar ile yaptığı savaşta hayatını kaybetmiştir. Yardımcı olan Del Cano Ümit Burnu’nu dolaşarak 1522 yılında tekrar İspanya’ya gelmiştir. Böylelikle dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlanmıştır.
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.
