Süveyş Krizi Nedir ?
1956-1957 tarihleri arasında çıkan Süveyş Krizi , Mısır devlet başkanı Cemal Abdünnasır’ın Süveyş Kanalını millileştirdiğini açıklaması üzerine çıkan İkinci Arap-İsrail Savaşı.
Süveyş Krizinin Nedeni
Süveyş Kanalı , Batılı ülkelerin deneti altında olan bir firma tarafından yönetiliyordu. Kanal üzerinden başta İngiltere ve Fransa olmak üzeri birçok Avrupalı ülke Körfez ülkelerinden petrol alıyordu.
Mısır’da 1952 yılında Cemal Abdünnasır iktidara geldi. Ülkeyi güçlendirmek için Sovyetler Birliğinden yardım istedi ve Çekoslovakya üzerinden silah aldı. Mali yardımı ise ABD’den almak istedi. Fakat ABD , Mısır’ın Doğu Bloku ülkeleri ile yakınlık kurması nedeni ile yardım etmedi.
Cemal Abdünnasır , mali gücü almak ekonomisini güçlendirmek için Süveyş Kanalı’nı işleten şirketi millileştirdiğini açıkladı. Bu karar Süveyş Kanalı üzerinden petrol alıp en çok faydalanan Fransa ve İngiltere’de tepkiye neden oldu.
İkinci Arap-İsrail Savaşı Çıkması
İngiltere , Fransa ve İsrail Paris’te toplandı ve burada Mısır’a silahlı müdahale edeceklerinin kararını aldılar. Yapılan plan tam olarak şöyleydi : İsrail , Mısır’a savaş açacaktı ve İngiltere ile Fransa savaşı ayırmak bahanesi ile Mısır’a girip Süveyş Kanalı’nı işgal edecekti.
29 Ekim 1956 tarihinde İsrail , Mısır’a saldırıya geçti. Bunun üzerine İngiltere ve Fransa bölgeye asker gönderdi ve savaşı durdurmayı önerdi. Fakat Mısır başkanı Cemal Abdünasır bunu kabul etmedi ve Mısır ile İsrail arasında savaş başladı.
Süveyş Krizi’nin Sonuçlanması
Yapılan plan işlemiş ve Fransa ile İngiltere bölgeye hakim olmuştu. Fakat ABD ve SSCB bu saldırıya karşı tepki gösterdiler. Soğuk Savaş Dönemi’nde yaşanan bu olayda ilk defa ABD ve SSCB bir olaya ortak bir şekilde cephe almışlardı.
SSCB , Fransa ve İngiltere’nin Mısır’dan çekilmemesi durumunda Paris ve Londra’ya nükleer silah atacağı ile tehdit etti. Bu yüzden Fransa ve İngiltere ateşkes ilan etti ve bölgeden çekildi.
ABD , müttefiki olan Fransa ve İngiltere’nin yanında durmamıştır. Çünkü Süveyş Krizi’nin büyümesi ve Doğu Bloku ve Batı Bloku arasında bir dünya savaşının çıkmasından çekinmiştir. Başka bir neden ise ABD’nin petrol sebebi ile Arap ülkelerini yanına çekmek istemesiydi.
Savaşın sonucu olarak dünya hakimiyeti SSCB ve ABD’de olduğu kabul edildi. 50 yıl öncesine kadar dünya gücü olan Fransa ve İngiltere güçlerini yitirdi. İngiltere başbakanı istifa etti.
Mısır savaşı kaybetmiş olsa da , Arap dünyasının en büyük lideri oldu. Süveyş Kanalı’na hakim oldu ve İngiltere’nin Mısır üzerindeki etkisini azalttı.
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.
