İkinci Göktürk Devleti Kurucusu ve Kuruluşu
Doğu Göktürk Devleti , Çin egemenliğine girmiştir. 50 yıllık esaretin ardından 680 yılında Kutluk Kağan ve akıl hocası Tonyukuk Çin’e isyan etmiştir. Merkezi Ötüken olan bir devlet (İl) kurmuştur. Bu yüzden Kutluk Kağan’a İlteriş unvanı verilmiştir. Devlete Kutluk Devleti veya İkinci Göktürk Devleti denilmektedir.
Birinci Göktürk Devleti , Mukan Kağan’ın ölümü ile zayıflamış ve doğu kanadı ile batı kanadı ayrılmıştır. Doğu Kanadı Çin egemenliğine girmiştir. Batı Kanadı ise Çinliler tarafından yıkılmıştır.
İkinci Göktürk Devleti Özellikleri
Kurucusu Kutluk Kağandır. Devlete aynı zamanda Kutluk Devleti de denmektedir.
Kutluk Kağan’a derleyen , toplayan anlamına gelen ”İlteriş” unvanı verilmiştir. Kutluk Kağan , Aşina soyundan gelmektedir.
Kapkan Kağan , Kutluk Kağan’ın ölümünden sonra tahta geçmiştir. Çin’i hakimiyeti altına almış ancak asimile olmamak için sadece vergiye bağlamıştır.
Kapkan Kağan’dan sonra tahta Bilge Kağan geçmiştir. En parlak dönemi bu dönemde yaşanmıştır. Devleti kardeşi Kültigin ile beraber yönetmişlerdir. Çin ile ticari ilişkiler kurmuşlardır. 725 yılında devletin bel kemiği olan Tonyukuk , 731’de Kültigin ve 734’de Bilge Kağan ölmüş ve devlet yıkılma sürecine girmiştir.
Göktürk Alfabesini kullanmışlardır. İlk alfabeyi kullanan Türk devletidir.
Türk tarihinin ilk yazılı örneği olan Orhun Kitabeleri İkinci Göktürk Devleti döneminde yazılmıştır. Orhun Kitabeleri Kültigin , Bilge Kağan ve Tonyukuk adına dikilmiştir.
Kültigin ve Bilge Kağan yazıtlarında Türük anlamına gelen 𐱅𐰇𐰼𐰰 veya Göktürük anlamına gelen 𐰜𐰇𐰛 𐱅𐰇𐰼𐰰 , Tonyukuk yazıtlarında ise Türk anlamına gelen 𐱅𐰇𐰼𐰛 şeklinde yazılmıştır.
Ergenekon Destanı bu dönemde yazılmıştır.
Türk tarihinde ilk vezir olarak kabul edilen Tonyukuk , Bilge Kağan döneminde vezirlik yapmıştır.
745 yılında Uygurlar’ın Ötüken ve çevresini ele geçirmesi ile yıkılmışlardır.
”Ey Türk budunu. Üstte gök yıkılmaz, altta yer delinmezse devletini, töreni kim bozabilir?” -Bilge Kağan ( Orhun Kitabeleri )
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.
One thought on “İkinci Göktürk Devleti ile İlgili Bilgiler – Kurucusu ve Özellikleri”