Hatay Sorunu Hangi Devletle Yaşandı ?
Hatay Sorunu Fransa ve Suriye ile yaşanmıştır. 1936 yılında Fransa’nın Hatay’dan çekilmesinden sonra Suriye bağımsızlık kazanmıştır ve Fransa Hatay’ı Suriye’ye bırakmıştır. Artık Hatay Sorunu hem Fransa ile hem de Suriye ile yaşanmaya devam etmiştir.
Sorun Osmanlı Devleti yıkılmadan önce İskenderun Sancağı Osmanlı Devleti’nin elinde olmuştur. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması ile itilaf devletleri bir sorun gördükleri yerleri işgal etme hakkına sahip olmuşlardır.
Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra Hatay’da bulunan İskenderun Sancağı Fransızlar tarafından işgal edilmiştir.
Hatay Sorunu Nasıl Çözüldü ?
1921 – Milli Mücadele başlamış ve kazanılan zaferler ile Fransa ve Türkiye arasında 1921 yılında Ankara Antlaşması imzalanmıştır.
Ankara Antlaşmasının 7.maddesine göre İskenderun Sancağı Suriye sınırlarının içinde kalacak ve burada Türk kültürünü geliştirmek için her türlü kolaylıktan yararlanılacak , resmi dili Türkçe , para birimi ise Türk lirası olacaktır.
1923 – Lozan’da Türkiye ve İtilaf Devletleri arasında imzalanan Lozan Antlaşması ile Hatay , Türkiye sınırlarının dışında kalmıştır.
1936 – Suriye bağımsızlık kazanmıştır. Fransa , Suriye’den çekilirken İskenderun Sancağı üzerindeki yetkilerini Suriye’ye bırakmıştır. Türk hükümeti bu durumu kabul etmemiş ve Suriye’ye bağımsızlık verildiği gibi İskenderun Sancağına da bağımsızlık verilmesini istemiştir.
Mustafa Kemal Atatürk , Fransa büyükelçisi ile yaptığı bir konuşmada ” Hatay benim şahsi meselemdir. Şakaya gelmeyeceğini bilmelisiniz ” demiştir.
1937 – 27 Ocak 1937 tarihinde İsviçre’de bulunan Cenevre’de toplanan Milletler Cemiyeti , Hatay’ın bağımsızlığını kabul etmiştir. Yapılacak bir seçim ile de nüfus çoğunluğunun tespit edilmesi kararı alınmıştır.
1937 – Fransızlar ile bir antlaşma yapılmış ve antlaşmaya göre Hatay’da tarafsız bir seçim yapılması ve bunun içinde bir kısım askeri kuvvetin Hatay’a girmesi anlaşılmıştır. Kurmay Albay Şükrü Kanatlı komutasındaki askerler Hatay’a girmiştir.
13 Ağustos 1937 – Yapılan seçim ile meclis çoğunluğunda Türkler yer almıştır.
2 Eylül 1938 – Bağımsız Hatay Cumhuriyeti kurulmuştur. Devlet başkanı Tayfur Sökmen , başbakan Abdurrahman Melek ve Meclis başkanı Abdülgani Türkmen olmuştur.
29 Haziran 1939 – Hatay Cumhuriyeti , Türkiye’ye katılma kararı almıştır.
Hatay Sorunu Ne Zaman Çözüldü ?
Mustafa Kemal Atatürk’ün ”Şahsi Meselem” dediği Hatay Sorunu , Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatından 1 yıl sonra çözülmüştür. Atatürk hayatta iken 2 Eylül 1938 tarihinde Bağımsız Hatay Cumhuriyeti kurulmuştur.
20 Haziran 1939 tarihinde ise Hatay Cumhuriyeti , Türkiye Cumhuriyeti’ne katılma kararını almıştır.
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.