Çaldıran Savaşı Nedir ?
Çaldıran Savaşı yada Çaldıran Muharebesi 1. Selim ( Yavuz Sultan Selim ) döneminde Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında 23 Ağustos 1514 tarihinde yapılan savaştır. Dönemin Safevi hükümdarı Şah İsmail’dir.
Yavuz Sultan Selim , 1512 tarihinde tahta geçtikten sonra Safeviler ve Kızılbaşlar sorununu ortadan kaldırmak istemiştir. İlk önce Şeyhülislam tarafından fetva çıkartıp Kızılbaşların katlinin helal olduğuna dair fetva çıkartmıştır.
O dönemler 1. Selim aynı zamanda tahtta gözü olan kardeşleri Şehzade Korkut ve Şehzade Ahmet ile de uğraşmaktaydı. 40.000 kişilik Kızılbaş ordusu Şehzade Ahmet’in birliğine katılmış ve Ahmet güçlenmişti. Şehzade Ahmet’e bilgi sızdıran sadrazam Koca Mustafa Paşa’yı idam ettirdi ve yerine Hersekzade Ahmet Paşa’yı sadrazam yaptı.
Daha sonra İstanbul’a yürüyen Ahmet İstanbul’u ele geçirip padişahlığını ilan etmek istiyordu. Ancak 1. Selim İstanbul’da oğlu Şehzade Süleyman’a ( Kanuni Sultan Süleyman ) 10.000 kişilik ordu bırakmıştır. Şehzade Ahmet’i bu ordu durdurmuş ve 1. Selim’de ordusu ile arkadan saldırmıştı. Böylelikle Şehzade Ahmet yenilmiş ve idam edilmişti.
Yavuz Sultan Selim iç birliği sağladıktan sonra İstanbul’a dönmeden Safeviler üzerine sefere çıktı. Bu duyan Şah İsmail Çaldıran Ovasında karargah kurdu. Daha sonra buraya ulaşan 100.000 kişilik Osmanlı ordusu da burada karargah kurdu.
Yavuz , Sefere çıkarken Dulkadiroğullarına kendisine katılmasını söylemiştir. Fakat bunu reddetmişlerdir.
23 Ağustos 1514 tarihinde karşı karşıya geldiler ve Çaldıran Savaşı Osmanlı Devleti tarafından kazanıldı. Sefer dönüşü 1.Selim Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğullarına son vermiştir.
Çaldıran Savaşı’nın Önemi
Osmanlı Devleti doğuda güç kazanmaya başlamıştır. Safeviler ise güç kaybetmeye başlamıştır. Savaşın kazanılması ile beraber sefer dönüşü Dulkadiroğullarını Turnadağ Savaşı ile mağlup etmiş ve Anadolu Türk Siyasi Birliğini sağlamıştır.
Çaldıran Savaşı’nın Nedenleri Maddeler Halinde
- Osmanlı ile Safeviler arasındaki yıllardır süren kötü ilişkilerdir. 2.Beyazıt , Şah İsmail’in babası Haydar’ın ölüm haberini duyunca “Haydar’ın ölümünü işitmiş olmak sevincimi kat kat artırdı.” demiştir.
- 1.Selim doğuda kendisine rakip istememektedir.
- Safevilerin kışkırtması ile Şahkulu İsyanının çıkması.
- 1.Selim’e karşı isyan eden şehzadelere Safevilerin destek vermesi.
- Safevilerin batıdaki Osmanlı düşmanları ile ittifak yapması.
- Safevilerin Şii olması Osmanlılarca sapıklık ve tehdit olması.
- Mezhep ayrılıkları.
Çaldıran Savaşı’nın Sonuçları Maddeler Halinde
- Savaşı Osmanlı Devleti kazanmıştır.
- Anadolu da Alevi – Sünni çatışmaları başlamıştır.
- Doğu Anadolu’nun tamamına yakın bir kısmı Osmanlı denetimine girmiştir.
- İpek Yolu’nun Van-Tebriz hattı Osmanlı Devletine geçti.
- Safevilerin ittifakı olan Memlükler ile irtibatı kesildi.
- Erzincan ve Bayburt Osmanlı egemenliğine girdi ve Kemah Kalesi alındı.
- Osmanlının toprak bütünlüğü korundu.
- Ünlü bilim adamları ve sanatçılar İstanbul’a getirildi.
- Sefer sonrası Turnadağ Savaşı ile 1.Selim Dulkadiroğullarına son verdi. Böylelikle Anadolu Türk Siyasi Birliği sağlandı.
Soru Cevap
Çaldıran Savaşı kimler arasında oldu ? – 1.Selim önderliğindeki Osmanlı Devleti ile Şah İsmail önderliğindeki Safeviler arasında olmuştur.
Çaldıran Savaşı kimin döneminde yapıldı ? – Yavuz Sultan Selim döneminde yapılmıştır.
Tarihi nedir ? – 23 Ağustos 1514
Nerede yapıldı ? – İran’ın Batı Azerbaycan eyaletinde bulunan Çaldıran Ovasında yapılmıştır. Günümüzde Siyah Çeşme olarak bilinmektedir.
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.
