Lozan Antlaşması Nedir ?
Lozan Antlaşması , İsviçre’nin Lozan şehrinde , Türkiye Büyük Millet Meclisi ile Britanya , Fransa , İtalya , Japonya , Yunanistan , Romanya ve Yugoslavya temsilcileri ile imzalanan barış antlaşmasıdır. 1.Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan Sevr Barış Antlaşması geçersiz sayıldığı için imzalanmıştır.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin Milli Mücadeleyi kazanması sonucunda Mudanya Ateşkes Antlaşması yapılmıştır. Daha sonra Lozan’da barış görüşmeleri başlamıştır. Lozan Konferansında TBMM ile İtilaf Devletleri arasında Lozan Antlaşması imzalanmıştır.
Lozan Antlaşması Ne Zaman İmzalandı ? Tarihi
24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanmıştır. 23 Ağustos 1923 tarihinde ise Türkiye antlaşmayı onaylamıştır. Aynı yıl içerisinde 13 Ekim’de Ankara başkent yapılmış ve 29 Ekim tarihinde Cumhuriyet ilan edilmiştir.
Türkiye temsilcileri İsmet İnönü , Dr. Rıza Nur Bey ve Hasan Bey’dir.
Yusuf Kemal Tengirşenk , İsmet İnönü’nün Lozan da Türkiye’yi temsil etmesi için dışişleri bakanlığı görevinden istifa etmiştir.
Lozan Antlaşmasında Görüşülen Konular
Irak Sınırı – İngiltere ve Türkiye arasında Musul üzerinde anlaşma yapılamadığı için Musul sorunu ortaya çıkmıştır. Musul sorunu 1926 Ankara Antlaşması ile çözülmüştür.
Suriye Sınırı = 1921 tarihinde Fransa ile TBMM arasında imzalanan Ankara Antlaşması’nda geçerli olan sınır kabul edilmiştir.
Yunanistan Sınırı = Mudanya Ateşkes Antlaşması ile belirlenen sınır kabul edildi.
İran Sınırı = Kasr-ı Şirin Antlaşmasına göre belirlendi.
Adalar = Türkiye kıyılarına 3 mil den az olan adalar ve Bozcaada , Gökçeada ve Tavşan adalarında Türk hakimiyeti kabul edildi. Midilli, Limni, Sakız, Semadirek, Sisam ve Ahikerya adaları üzerinde Yunan hakimiyeti kabul edildi.
Kapitülasyonlar = Kaldırıldı.
Savaş Tazminatları = İtilaf Devletleri savaş tazminatlarından vazgeçmiştir. Türkiye , Yunanistan’dan savaş tazminatı olarak 4milyon altın istemiştir fakat kabul edilmemiştir. 59.maddeye göre Yunanistan savaş suçu işlediğini kabul etmiş ve tazminat olarak Türkiye’ye Karaağaç bölgesini vermiştir.
Osmanlı Devleti’nin Borçları = Osmanlı İmparatorluğundan sonra yeni doğan devletler (Türkiye) ve Osmanlı’dan ayrılan devletler arasında paylaştırıldı.
Patrikhane Sorunu = Ortodoksların dini merkezi olan Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi siyasi faaliyette bulunmamak şartı ile İstanbul da kalması kararı alındı.
Boğazlar= Boğazlar görüşmeler boyuncu en çok konuşulan konu olmuştur fakat boğazlar sorunu tamamen çözülememiş geçici çözümler bulunmuştur.
Yabancı Okullar = Eğitimlerine Türkiye’nin koyacağı kanunlar ile devam etmesine karar verildi.
Kıbrıs = Türkiye , Lozan’ın 20.maddesi ile Kıbrıs da ki Birleşik Krallık egemenliğini kabul etmiştir.
Azınlıklar = Lozan’da azınlıklar Müslüman olamayanlar olarak belirtilmiştir. Tüm azınlıklar Türk olarak kabul edildi ve hiç bir ayrıcalık verilmeyeceği söylendi.
Lozan Antlaşması Maddeleri
Kaç madde ? – Antlaşma toplamda 143 madde 5 bölümden oluşmaktadır.
Her devlet antlaşmayı tek bir belge ile onaylayacaktır. Belge Fransa Devleti arşivinde saklanacaktır.
Yunanistan sınırı Mudanya Ateşkes Antlaşmasına göre belirlenmiştir. Sınır Meriç Irmağı kabul edilecektir.
Gökçeada , Bozcaada ve Tavşan Adası Türkiye’ye bırakılacaktır. Diğer Ege Adaları Yunanistan’da kalacaktır.
Osmanlı Devleti’nin 1854 yılından beri aldığı borçlar bir heyet tarafından ödenecektir. Osmanlı Devleti’nden ayrılan ve Osmanlı Devleti’nin sınırları içerisinde yer alan devletlere paylaştırılacaktır.
Azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırılacaktır. Türk vatandaşlarına verilen haklar azınlıklara da verilecektir.
Kıbrıs da ki İngiltere egemenliğini Türkiye kabul edecektir.
Yabancı okullar Türkiye’nin koyacağı kanunlar doğrultusunda ilerleyecektir.
Ortodoksların merkezi olan Fener Rum Patrikhanesi siyasete karışmaması şartı ile İstanbul’da ki varlığına devam edecektir.
Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç bölgesini Türkiye’ye verecektir.
Kapitülasyonlar kaldırılacaktır.
Suriye ile Türkiye sınırı , Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşmasına göre sayılacaktır.
Türkiye , Mısır ve Sudan üzerinde ki tüm haklarından vazgeçecektir.
Türkiye , Trablusgarp ( Libya ) üzerindeki tüm haklarından vazgeçecektir.
Lozan Antlaşması Süresi Ne Zaman Bitiyor ?
Antlaşma 100 yıl süreli antlaşmadır. 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması 2023 yılında sona erecektir.
Lozan Antlaşmasında Çözülemeyen Sorunlar
Patrikhanenin İstanbul da kalması aleyhimize çözülmüştür.
Boğazlar ve Hatay sorunu aleyhimize sonuçlanmış olsa da daha sonra lehimize çevrilmiştir.
Lozan’da Boğazlar Sorunu ve Musul Sorunu çözülememiştir. Boğazlar Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile lehimizde çözülmüş , Musul sorunu 1926 Ankara Antlaşması ile Musul Irak’a verilmiş ve aleyhimizde çözümlenmiştir.
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.
