Kuvvetler Ayrılığı İlkesi Nedir ?
Kuvvetler Ayrılığı yada Güçler Ayrılığı , devlet organları olan yasama , yürütme ve yargının birbirinden ayrılmış olmasıdır. Güçler ayrılığında güçler yasama , yargı ve yürütme olarak ayrılmıştır. Kuvvetler ayrılığının en önemli yararı işlerin tek elden yürütülmemesidir. Yani mutlak gücün tek bir kişide olmamasıdır. Böylelikle diktatörlüğün önüne geçilmiş olunur.
Yasama kural koyma , kişisel olmayan işlemleri yapabilmektedir. Yasama yetkisi meclise verilmiştir.
Yargı ; yasama ve yürütme organından bağımsız olan mahkemelerce yapılmaktadır. Yani yargı yetkisi Bağımsız Mahkemelere aittir.
Yürütme yetkisi ise başkanlık sisteminde Cumhurbaşkanına yada yarı başkanlık sistemde hem Cumhurbaşkanına hem de başbakana ait olan yetkidir.
Başkanlık Sisteminde ve Yarı Başkanlık Sisteminde kuvvetler sert bir şekilde ayrılmıştır. Yasama , yargı ve yürütme yetkisi farklı kurumlara ve makamlara verilmiştir. Farkı Başkanlık Sisteminde yürütme organı Cumhurbaşkanı iken Yarı – Başkanlık Sistemde yürütme organı hem Cumhurbaşkanı hem de Başbakana ait olmasıdır.
Fakat Parlamenter Sistemde daha ılımlıdır. Parlamenter Sistemde yürütme organı yasama organının denetimi altındadır. Yani yürütme organı olan devlet başkanı etkin olmayan bir makamdır. Meclis tarafından denetlenmektedir.
Kısaca kuvvetler ayrılığı ; devlet organları olan yasama , yargı ve yürütmenin tek kişide olmaması birbirinden farklı makam ve kurumlara verilmesidir.
Kuvvetler Ayrılığı Tarihçesi
İlk olarak Yunan Filozof olan Aristotales bu düşünceyi ortaya atmıştır. Antik Yunan da anayasal biçimlerinin hatlarını çizdiği Politika adlı eserinde bu düşünceyi ortaya atmıştır.
Antik Yunan tarihçisi olan Polybiusa’ya göre bunun ilk örneğine Roma Cumhuriyetinde rastlanmıştır. Roma Senatosu , Roma Konsülleri ve Roma Meclisi bunun ilk örneğidir.
Fransız Baron de Mostesquieu politik gücün ayrılasını yasama , yargı ve yürütme yetkilerinin birbirinden ayrılması olarak tanımlamıştır.
Kuvvetler Ayrılığı Hangi Anayasa – Türkiye
1921 ve 1924 Anayasalarında Kuvvetler Ayrılığına yer verilmemiştir. 1961 ve günümüzde kullanılan 1982 Anayasalarında yer verilmiştir. Bu yüzden Kuvvetler Ayrılığı ilk kez 1961 Anayasasında yer almıştır.
Türkiye’de Başkanlık Sistemi görülmektedir. Böylelikle yasama organı Türkiye Büyük Millet Meclisine , yürütme organı Cumhurbaşkanına ve yargı organı Bağımsız Mahkemelere aittir.
Yasama organı yasa tasarısını hazırlar ve yürütme organına gönderir. Yürütme organının onayı olmadan yasa çıkarılamaz.
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.
