Bozkurt Lotus Olayı Kimle Yaşandı ?
Bozkurt Lotus Olayı , Fransa ile Türkiye Cumhuriyeti arasında yaşanan bir olaydır. Olay 2 Ağustos 1926 tarihinde gerçekleşmiştir.
Bozkurt Lotus Davası Nedir ?
2Ağustos 1926 tarihinde Bozkurt adındaki Türk vapuru ile Lotus adındaki Fransız vapuru Ege Denizinde yer alan Midilli de çarpıştır. Çarpışma sonucunda Bozkurt vapuru batmış ve 8 Türk vatandaşı hayatını kaybetmiştir. Bozkurt’un kaptanı ve Lotus’un nöbetçi kaptanı Demons Türkiye Cumhuriyeti tarafından tutuklanması sonucunda başlayan bir davadır.
Fransa bu duruma tepki göstermiştir. Fransa , Türkiye’nin Fransız kaptanı tutuklamasına itiraz etmiş ve tutuklama yetkisinin olmadığını söylemiştir. Bunun üzerine dava Lahey’de bulunan Uluslararası Adalet Divanı’na taşınmıştır.
Davayı Türkiye Cumhuriyeti adına dönemin Adalet Bakanı Mahmut Esat savunmuştur. Mahmut Esat sayesinde davayı Türk tezi kazanmıştır. Mahmut Esat dava öncesi durumu şu şekilde açıklamıştır.
”Bir gün Atatürk ve İnönü beni nezdlerine çağırdılar. Meseleyi bir daha izah etmemi emrettiler. Anlattım ve sözlerimi şöyle tamamladım: “Paşam, Lahey Adalet Divanına gidelim, kimin haklı olduğu meydana çıksın. Ben hakkımızdan eminim. Müsaade ederseniz davamızı ben müdafaa edeyim. Kaybedersem memlekete bir daha dönmem. Fakat kazanacağız. Hem Adalet Divanı önüne gitmeden Fransızların dediğini yapacak olursak Fransız Devletinin tehditleri karşısında boyun eğmiş olacağız, bu da onlara diğer meselelerde aynı tehditleri öne sürdürmek cesaretini verecektir. Halbuki Lahey Divanına gidersek davayı kaybetsek dahi şeref ve haysiyetimiz zedelenmez. Zira milletlerarası bir mahkemenin hükmüne uymak şerefsizlik değil, bilakis büyük şereftir.” Bu sözler üzerine Atatürk bana şu şekilde cevap verdi: “Güle güle git kazanacaksın, kazanmasan da memleket seni bağrına basacaktır”.
1936 yılında soyadı kanunun gelmesi ile Mahmut Esat’a Bozkurt soyadı verilmiştir.
Lotus Doktrini
Fransa Türkiye’nin yaptığı tutuklamayı uluslararası hukuka aykırı bir durum olduğunu savunmuştur. Açık denizlerde işlenen bir suçun yalnızca geminin ait olduğu devlette soruşturma hakkının olduğunu söylemiştir. Uluslararası Adalet Divanı ise böyle bir kanunun kesin bir şekilde olmadığını açıklamıştır. Suçun Türk gemisinde de olduğunu öne sürerek Türkiye’nin olay ile ilgilenme hakkının olduğunu söylemiştir ve Türkiye’nin hukuka aykırı bir şey yapmadığını açıklamıştır.
Bu karar literatüre Lotus Prensibi olarak geçmiştir. 1958 yılında imzalanan Cenevre Açık Deniz Sözleşmesi’nde açık denizde serbestlik tüm devletler için kural haline gelmiştir.
Bozkurt Lotus Olayı Sonucu
Davada Mahmut Esat’ın yaptığı savunma yani Türk tezi davayı Türkiye lehine kazandırmıştır.
Soru Cevap KPSS
Milletler Cemiyeti’ne gitti mi ? – Hayır gitmemiştir. Uluslararası Adalet Divanı Birleşmiş Milletlerin yargı organıdır.
Bozkurt Lotus Olayı kimle yaşanmıştır ? – Fransa ile yaşanmıştır. Fransız vapuru Lotus’dur.
Türkiye’yi kim savunmuştur ? – Mahmut Esat savunmuştur. 1936 soyadı kanunu ile Bozkurt soyadı verilmiştir.
Dava nereye taşındı ? – Lahey’de bulunan Uluslararası Adalet Divanı’na taşınmıştır.
Ne zaman yaşandı ? – 2 Ağustos 1926 tarihinde yaşanmıştır.
Adalet Bakanı kimdir ? – Mahmut Esat’tır.
İnstagram adresimiz için buraya tıklayabilirsiniz.
