Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi , Sonuçları , Nerede , Önemi

Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi

Sakarya Meydan Muharebesi 23 Ağustos – 13 Eylül 1921 tarihleri arasında Ankara hükümeti ile Yunan kuvvetleri arasında gerçekleşmiş savaştır.

Kütahya Eskişehir Savaşının kaybedilmesi üzerine TBMM’de büyük tartışmalar yaşanmıştır. Düzenli ordunun kaldırılması , TBMM’nin Kayseri’ye taşınması gibi olaylar gündeme gelmiştir. Genel Kurmay Başkanı İsmet İnönü görevinden azledilmiş yerine Fevzi Çakmak getirilmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Başkomutanlık Kanunu ile Mustafa Kemal Paşa tüm yetkileri 3 aylığına 5 Ağustos 1921 tarihinde üstüne almıştır.

Mustafa Kemal Paşa Başkomutanlık yetkisi ile Tekalifi Milliye Emirlerini yayınlamıştır. Tekalifi Milliye Emirleri , Sakarya Savaşından önce Kütahya Eskişehir Savaşından sonra çıkarılmıştır.

Sakarya Savaşı , Yunan Kuvvetlerinin taarruzu ile 23 Ağustos 1921 tarihinde başlamıştır. Mustafa Kemal Paşa ” Hattı müdafaa yoktur , sathı müdafaa vardır…” emrini vererek savaşı geniş bir alana yaymayı hedeflemiştir. Yunan kuvvetleri 3 farklı bölgeye taarruza geçmiş fakat başarılı olamamışlardır.

Taarruzda başarılı olamayan Yunan kuvvetleri savunma için tertiplenirken 10 Eylül tarihinde bizzat başında Mustafa Kemal Paşa’nın olduğu ordunun saldırısına uğradı ve savunma yapamadılar. 13 Eylül’e kadar Türk taarruzu devam etti ve Yunan kuvvetleri Eskişehir – Afyon hattının doğusuna çekilerek savunma için tertip aldılar.

Savaş 22 gün sürdü ve yaklaşık olarak 100 km bir alanda yapıldı. Yunan kuvvetleri geri çekilirken Türklere bir şey bırakmamak için köyleri , demiryollarını , köprüleri yakıp dağıttılar.

Sakarya Meydan Muharebesi Komutanı Kimdir ?

Savaşta Başkomutan olarak bizzat Mustafa Kemal Paşa yer almıştır. Diğer komutanlar ise Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak , Milli Müdafaa Vekili Refet Bele ve Batı Cephesi komutanı İsmet İnönü’dür.

Nerede Yapıldı ?

Ankara’nın Haymana ve Polatlı ilçelerinde başlamıştır.

Sakarya Meydan Muharebesinin Sonuçları

Sakarya Meydan Muharebesi Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktası olarak kabul edilen savaştır.
22 gün süren savaşı Türk Ordusu kazanmıştır.
Türk Ordusu bu savaştan sonra taarruza geçmiştir.
TBMM, Mustafa Kemal Paşa’ya “Mareşallik” rütbesi ile “Gazilik” unvanı vermiştir.
Bu savaştan sonra Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalanmıştır. Fransızlar Anadolu’dan çekilmiştir.
Mustafa Kemal Paşa’ya verilen 3 aylık Başkomutanlık yetkisi sınırsız uzatılmıştır.
Milli Mücadelenin son savunma savaşıdır. 2. Viyana kuşatmasından beridir savunmada olan Türk ordusu artık taarruza geçmiştir.
Kafkas Devletleri ile Kars Antlaşması imzalanmıştır. Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan-Ermenistan
İtalyanlar Anadolu’yu boşaltmıştır.
Ukrayna ile dostluk antlaşması imzalanmıştır.
İngilizler Malta’daki esirlerin tamamını serbest bırakmıştır.
Ankara hükümetine mesafeli olan İstanbul hükümetinde bile sevinç yaşanmıştır.
İstanbul’da bulunan tüm camilerde Sakarya’da hayatını kaybeden şehitlerimiz için mevlitler okunmuştur.
Yunanistan arkasındaki İngiliz desteğini kaybetmiştir.

Sakarya Meydan Muharebesinin Önemi

Yazar İsmail Habip Sevük , Sakarya Meydan Muharebesi’nin önemini, “13 Eylül 1683 günü Viyana’da başlayan çekilme, 238 sene sonra Sakarya’da durdurulmuştur.” sözüyle açıklamıştır.

2. Viyana Kuşatmasından beridir savunmada olan Türkler , savaşın kazanılması ile beraber taarruza geçmiştir.

Sakarya Meydan Muharebesinin Diğer Adı Adları

Savaşta çok fazla subay şehit olduğu için Subaylar Savaşı denilmiştir.
Mustafa Kemal Paşa Melhamei Kübra (Kan Gölü) demiştir.
Aynı zamanda 22 Gün Savaşları da denilmiştir.

Atatürk’ün Sakarya Meydan Muharebesinde Söylediği Söz

Atatürk TBMM’de şu sözü söylemiştir :

“Hatt-ı müdafaa yoktur; sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaş kanıyla sulanmadıkça vatan terk olunamaz. Onun için küçük, büyük her cüzütamı (birlik), bulunduğu mevziden atılabilir. Fakat küçük, büyük her cüzütam ilk durabildiği noktada, tekrar düşmana karşı cephe teşkil edip muharebeye devam eder. Yanındaki cüzütamın çekilmeye mecbur olduğunu gören cüzütamlar, ona tabi olamaz. Bulunduğu mevzide nihayete kadar sebat ve mukavemete mecburdur.”

Atatürk Nutuk da şu sözleri söylemiştir :

“Sakarya muharebesi neticesine kadar, bir rütbe-i askeriyeye haiz değildim. Ondan sonra, Büyük Millet Meclisince Müşir (Mareşal) rütbesi ile Gazi unvanı tevcih edildi. Osmanlı Devleti’nin rütbesinin, yine o devlet tarafından alınmış olduğu malûmdur.”